Waarom we meer Corinne Ellemeets nodig hebben

Het taboe op overbehandeling in de zorg doorbreken. Je moet het maar durven. GroenLinks Kamerlid Corinne Ellemeet kan er over meepraten. Bij EenVandaag pleitte ze recent voor het tegengaan van overbehandeling bij ouderen. Ze wil dat artsen in het ziekenhuis met een geriater overleggen voor ze ouderen behandelen. 

    Bron: ANP

Overbehandeling
We worden allemaal ouder. Dat is terug te zien in de ziekenhuisopnames: ongeveer 65% van alle patiënten in een ziekenhuis is ouder dan 70 jaar. Uit onderzoeken blijkt dat overbehandeling aan de orde van de dag is. En dat zou, volgens Ellemeet, niet altijd in het belang van de oudere patiënt zijn. Zij krijgen niet altijd alle of voldoende informatie van bijvoorbeeld een chirurg of orthopeed. Een geriater kan een patiënt wijzen op de nadelige gevolgen van een ingreep.

Bijval
Ellemeet kreeg de afgelopen dagen uit diverse hoeken bijval. Zo schrijft Pauline Meurs in het FD dat ziekenhuiszorg voor een groot deel ook ouderenzorg is geworden. En dat een geriater voor oudere patiënten het verschil kan maken door namens hen met de artsen mee te denken en te praten.

Ook de ouderenbonden zien de merites van het idee van Ellemeet. In een ingezonden stuk in de Volkskrant schrijven ze - samen met de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriaters – de politieke aandacht voor het verder verbeteren van de ziekenhuiszorg voor ouderen toe te juichen.

Namens artsenfederatie KNMG gaat ethicus Gert van Dijk nog een stapje verder. Hij schrijft in reactie op de plannen van Ellemeet dat de discussie voor alle patiënten zou moeten gelden. Volgens hem komt overbehandeling immers ook bij andere groepen patiënten voor.

Framing
Tot zover de inhoudelijke reactie van de experts die er echt verstand van hebben. Het plan van Ellemeet leidde eerder al tot felle en veelal misplaatste reacties. De link tussen overbehandeling voorkomen en bezuinigingen is snel gelegd. Jan Slagter was het snelst, in hetzelfde EenVandaag item laat hij optekenen: “Wie zijn jij en ik om te bepalen dat iemand van 85 geen nieuwe heup meer kan krijgen”.

Ook in de Tweede Kamer en in diverse (sociale) media kreeg Ellemeet de wind van voren. Haar plannen werden met gemak geframed als een aanval op de toegankelijkheid van de zorg. Ouderen zouden bepaalde zorg worden ontzegd om kosten te besparen. Op social media duurde het niet lang voordat GroenLinks werd beschuldigd ‘bejaarden te willen vermoorden’.

Veranderende zorgvraag
We worden allemaal ouder en daarmee verandert onze zorgvraag. Zelfs met onbeperkte budgetten en geld als water moeten artsen, ziekenhuizen en politici blijven nadenken hoe we de zorg zo organiseren dat het belang van de patiënt het best wordt behartigd. ‘De juiste zorg op de juiste plek’ is wat je steeds meer hoort in de zorg.

Dat betekent ook dat je soms over moeilijke of impopulaire maatregelen moet nadenken. Kritisch doorvragen hoort daarbij en we hoeven het gelukkig niet altijd met elkaar eens te zijn. We leven in een vrij land. Dat laat onverlet dat er in de zorg wel iets moet veranderen. En echt niet alleen maar vanwege 'geld' of 'marktwerking'. 

Het is zo jammer dat dit soort inhoudelijke discussies moeilijk van de grond komt omdat ze worden afgedaan als ‘afkalving van de zorg’ of een aanval op ouderen. Het tegendeel is het geval. Het tegengaan van overbehandeling als taboe verklaren, zoals hoogleraar Paul Frissen deed, helpt al helemaal niet. Dit onderwerp verdient serieuze aandacht en geen oneliners, zoals Frank van Wijck terecht analyseert. 

Meer Corinne Ellemeets
We hebben politici nodig die zaken die niet populair zijn bespreekbaar durven maken. Met als doel de wereld om ons heen uiteindelijk een klein beetje beter te kunnen maken. Daar hebben we meer aan dan oneliners waarmee de achterban op korte termijn tevreden gehouden moet worden. Of erger: scheldpartijen ten koste van iemand die probeert een inhoudelijke discussie aan te zwengelen.

Zoals Ellemeet zelf zegt: “Politiek is niet voor bange mensen”. Het is dan ook een verademing dat zij ondanks alle tegenwind haar plan blijft uitleggen. Dat ze de afgelopen dagen bijval kreeg van experts met verstand van zaken komt de maatschappelijke discussie ten goede. Ik denk dat Nederland nog veel meer Corinne Ellemeets nodig heeft.