Lezing autoriteiten is niet zomaar een mening

Was de brand in de Notre-Dame een dramatisch ongeluk of zat er meer achter? Een ongeluk, zeggen de Franse politie en de autoriteiten. Het laatste, denken duizenden mensen die op sociale media complottheorieën met elkaar delen.

Foto: Reuters

Zomaar een vraag op de site van de NOS. Lijkt onschuldig als je het zo leest. In het artikel wordt vervolgens een aantal complottheorieën behandeld naar aanleiding van de brand die een deel van de Notre Dame in Parijs verwoestte. Zo onschuldig is bovenstaande vraag echter niet. Een vertrouwd medium als de NOS schakelt blijkbaar de lezing van de – in dit geval Franse – autoriteiten gelijk aan de mening van mensen thuis op de bank.

Blushelikopters
Hebben de autoriteiten dan altijd gelijk? Nee, zeker niet. Een belangrijke taak van de media is dan ook: houd ze scherp en doe aan waarheidsvinding. Dat doe je niet door willekeurige tweets van mensen op de bank nog eens samen te vatten en zo onnodig veel aandacht te geven. Het voedt het wantrouwen van de nieuwsconsument.

Een ander voorbeeld: de Amerikaanse president riep via Twitter op blushelikopters in te zetten (‘must act quickly!’). Volgens de autoriteiten zou de schade aan de kathedraal door inzet van blushelikopters enorm zijn. Toch is dan online al snel te lezen dat de brandweer onzichtbaar was en te weinig zou hebben gedaan.

Complottheorieën

Aandacht van serieuze media voor complottheorieën voeden de gedachte van veel mensen dat de reguliere nieuwsvoorziening niet te vertrouwen is. Het geeft impliciet waardering aan de gedachte op de bank: ik weet het beter. En ondermijnt het vertrouwen in de autoriteiten die bij crises doorgaans alles op alles zetten om het land veilig te houden.

Hier mogen media echt terughoudender en kritischer zijn. Ze valideren wat we als nieuwsconsument acceptabel, normaal en gangbaar vinden. Onnodig veel aandacht voor het fenomeen nepnieuws en hoaxes helpt daar niet bij. Ontkracht ze en laat het daarbij. Weersta de verleiding om dagen na een brand als in Parijs bezoekers naar je website te lokken door ‘de mening op Twitter’ nog eens uitgebreid te behandelen. En daarmee de indruk te wekken dat de lezing van autoriteiten ook maar een mening zou zijn.